Ikergazte

Permanent URI for this collectionhttps://gordailua.ueu.eus/handle/123456789/2120

Browse

Now showing 1 - 20 of 640

1 motako diabetesarekin asoziaturiko RNA ez kodetzaile batek mikropeptido bat ekoiztu dezake
Mentxaka Salgado, Jon; Garcia Etxebarria, Koldo; Rojas Márquez, Henar; Olazagoitia Garmendia, Ane; Bergara Muguruza, Leire; Mendoza Gomez, Luis Manuel; Castellanos Rubio, Ainara; Santin Gomez, Izortze
1 motako diabetesa oso zabaldurik dagoen eritasun autoimmune multifaktorial bat da, zeinean infekzio enterobiralek patologiaren garapenean eragiten duten genetikoki suszeptibleak diren indibiduoetan. Testuinguru honetan, ohituraz ez kodetzaile gisa sailkatzen diren RNA geneetatik ekoiztu litezkeen mikropeptidoak gaixotasunaren garapenean garrantzitsuak izan litezkeela uste dugu. Hipotesi honekin, erribosomei atxikiriko RNAren sekuentziazioa burutu dugu pankreako ß zelulen lerro batean, infekzio birala imitatzen duen baldintzen pean. Tresna bioinformatikoen bidez mikropeptidoren bat kodetzeko aukera duten hautagaien zerrenda bat lortu ez ezik, metodoa balioztatu dugu hautagai batetik eratorritako peptido baten ekoizpena in vitro frogaturik. 1motako diabetesa, RNA luze ez kodetzailea, mikropeptidoak, pankreako ß zelulak
1 motako diabetesari asoziaturiko lncRNAen azterketa funtzionala β-zelulen hanturan eta apoptosian
Gonzalez Moro, Itziar; Olazagoitia Garmendia, Ane; Fernandez Jimenez, Nora; Castellanos Rubio, Ainara; Santin Gomez, Izortze
1 motako diabetesarekin (DM1) asoziatutako polimorfismo ugari RNA luze ez kodetzaileetan (lncRNA) kokatuta daude. Lan honen helburua DM1-rekin asoziatutako lnc13 eta lncBACH2 deritzen lncRNAen karakterizazio funtzionala gauzatzea izan da. Gure emaitzek lnc13-k β-zelulen hantura prozesuan parte hartzen duela baieztatzen dute. Izan ere, lnc13-ak STAT1 eta PCBP2 molekulen arteko elkarrekintza baimentzen du, hantura sustatzen duen STAT1 mRNAren egonkortasuna emendatzen duelarik. Bestalde, lncBACH2–k BACH2 genearen adierazpena erregulatzen duela eta aldi berean hanturak eragindako β-zelulen apoptosian eragina duela ikusi dugu. Gure lanak gaixotasunarekin lotura duten lncRNAk β-zelulen funtzionamenduan eragina dutela erakusten du, eta hortaz, lncRNAk DM1ren patogenesian berebiziko garrantzia eduki dezaketela iradokitzen du.
1 motako kannabinoide hartzaile (CB1) astroglialaren adierazpena loki-lobuloko epilepsia ereduan
Mimenza Saiz, Amaia; Bonilla Del Rio, Itziar; Egaña Huguet, Jon; Anaut Lusar, Ilazki; Serrano Murgia, Maitane; Lekunberri Odriozola, Leire; Gerrikagoitia Marina, Inmaculada; Elezgarai Gabantxo, Izaskun; Puente Bustinza, Nagore; Grandes Moreno, Pedro
Loki-lobuloko epilepsia (LLE) mundu osoko pertsonen %1-3ri eragiten dien afekzio neurologiko ohikoenetako bat da, eragin izugarria izanik pazienteen bizitzan. Horregatik, epilepsien fisiopatologia argitzea premiazkoa suertatzen da tratamendu antiepileptiko berriak garatu ahal izateko. Ikerketa honetan, CB1 hartzaile astroglialaren espresioan zentratu gara, CB1 astroglialak zitotoxikotasunean duen eginkizunari buruzko emaitza kontraesankorrak baitaude. Ikerketa honen hipotesiaren arabera, hipokanpoko CB1 hartzaile astroglialek funtsezko rola betetzen dute epilepsiaren fisiopatologian. Hemen, CB1 hartzaile astroglialaren hipokanpoko espresioa ikertu dugu azido kainiko LLE animalia-eredu batean.
2 motako diabetesari asoziaturiko RNA ez-kodetzaile batek 2 transglutaminasa genearen adierazpena erregulatzen du pankreako beta zeluletan
Gonzalez Moro, Itziar; Sebastian de la Cruz, Maialen; Rojas Márquez, Henar; Olazagoitia Garmendia, Ane; Mentxaka Salgado, Jon; Mendoza Gomez, Luis Manuel; Llunch Balaña, Ana; Ortega Delgado, Francisco José; Castellanos Rubio, Ainara; Santin Gomez, Izortze
LOC107987281 izeneko RNA luze ez-kodetzailea (lncRNA) 2 motako diabetesarekin bat datozen hainbat parametrorekin asoziatua dago. Pankreako beta zeluletan LOC107987281 nagusiki nuklearra dela ikusi genuen, transkripzioaren erregulazioan jardun dezakeenaren seinale izan daitekeelarik. Emaitza esperimentalek aditzera ematen dute lncRNA honek TGM2 gene kodetzailearen adierazpena kontrolatzen duela. TGM2 geneak intsulinaren jariapenean duen funtzioa kontutan izanik, eta lncRNAren eta 2 motako diabetesarekin (T2D; ingelesez type 2 diabetes) erlazionatutako zenbait parametroen artean dagoen asoziazioa ikusita, LOC107987281 RNAk 2 motako diabetesarekin lotura izan dezakeela ondoriozta daiteke.
2Dko koordinazio sare organometalikoen propietate elektroniko eta magnetikoak
Gallardo Arrieta, Iker; Arnau Pino, Andres
Lan honetan bi dimentsiotako koordinazio sare organometaliko ezberdinen propietate elektroniko eta magnetikoak aztertzen dira eta sistemek jasan ditzaketen indarrek propietate magnetikoetan dituzten eraginak ere aztertzen dira. Sare guztietan molekula organikoa tetrazianoetilenoa (TCNE) izango da eta atomo metalikoa 3d seriean banadiotik (V) nikelera (Ni) aldatzen joango da. Bertan ikusiko da, besteak beste, Ni-TCNE sarea ferromagnetikoa dela eta honen arrazoi posiblea emango da eta Co-TCNE sarearen egitura antiferromagnetikotik ferromagnetikorako trantsizioa azalduko da sarea indarren eraginpean jartzen denean.
3-PRS robot baten parametro dinamikoen identifikazioa Egiantz Handieneko estimazio-metodoaren bidez
Bacaicoa Diaz, Julen; Iriarte Goñi, Xabier; Aginaga Garcia, Jokin
Artikulu hau Sistema Dinamikoen Identifikazioaren arloan kokatzen da, hain zuzen ere ikerketa-ildo honetan: 3-PRS robot baten parametro dinamikoen estimazioa, Karratu Txikienen metodoa (Least Squares method, LS) eta Egiantz Handieneko metodoa (Maximum Likelihood method, ML) erabiliz. Artikulu honetan, lehenik, eredu zinematikoa eta eredu dinamikoa garatu dira; bigarrenik, ekuazio dinamikoak kalkulatu dira Potentzia Birtualen Printzipioaren bidez, eta eredu murriztua egin da; eta, azkenik, parametro dinamikoak erdietsi dira LS eta ML metodoen bidez. Behin parametro dinamikoak estimatu ondoren, horien ondoriozko neurketak sistema mekanikoari zenbateraino doitzen zaizkion begiratu da, eta ML estimazio-metodoa erabili behar ote den egiaztatu da, neurtu den zarataren magnitudea kontuan hartuta.
30 urte mihigintzan: 30 urte euskararen biziberritzeari ekarpena egiten
Rodriguez Gomez, Txerra
80ko eta 90eko hamarkadetan sortu ziren euskara elkarteak. Orain arte gutxi ikertu izan dira, are gutxiago, mugimendu sozialen emaitzen karietara. Lan honek aztertu nahi izan ditu euskara elkarteek euskararen biziberritzeari dagokionez lortu dituzten emaitzak, emaitza kultural zein politikoak, sustantiboak eta ukiezinak. Horrez gain, aurrera begirako proposamen praktikoak ere ekarri nahi izan ditu. Hori guztia egiteko, hainbat ahotsi eskatu zaio iritzia, euskara elkarteen biran ibilitako jendearen polifonia dakar lanak, ikerketa aktibistaren galbahetik pasatu ostean.
3D inprimaketa eta elektrohiratze bidez ekoitzitako kitina/gelatina
Carranza Fernandino, Teresa; Uranga Gama, Jone; Irastorza Lorenzo, Ainhoa; Guerrero Manso, Pedro; De la Caba Ciriza, Koro
3D inprimaketa eta elektrohiratze teknikak konbinatuz kitina/gelatina/alkohol polibinilikozko aldamioak sortu ziren, honela hierarkikoki porotsuak ziren egiturak sortuz. Fruta-euliaren pupak, kitina erauzteko aukerazko iturri gisa aztertu ziren. Erauzitako kitinak purutasun handia erakutsi zuen, honela txerri gelatinarekin konbinatuz 3D bidez inprima zitekeen tinta lortzeko (3DP tinta). Beste alde batetik, elektrohiratu zitekeen PVA eta gelatinaz sortutako tinta formulatu zen (ES tinta), nanozuntz sarea sortzeko. Polimero hauen elkarketak propietate interesgarriak eman zizkion sortutako egiturari, hala nola, muku-itsaskortasuna eta biobateragarritasuna.
“4 URTAROAK”: Mindfulness Birtuala AGHN duten haurretan
Olarza Goikoetxea, Amaiur; Soroa Martinez, Goretti; Aritzeta Galan, Aitor
Lan honetan, Mindfulness Birtualean oinarrituriko esku-hartze programaren diseinua, inplementazioa eta ebaluazioa aurkezten dira. Betiere, AGHNaren diagnostikoa duten haur eta nerabeei aplikaturik. Lehen zatia eremu teorikoari eskainiko zaio, hain zuzen ere, AGHNaren kontzeptualizazioa eta nahasteak garapen psikologikoan eragiten dituen zailtasunak aurkeztuko dira. Gainera, nahasteari aurre egiteko teknika osagarriak deskribatuko dira, mindfulness-a eta errealitate birtuala, alegia. Bigarren zatian, mindfulness birtualean oinarritutako “Lau Urtaroak” deritzon esku-hartze programa berritzaile baten diseinua eta ebaluazio sistema aurkeztuko dira. Hirugarren zatian, esku-hartzearen emaitzak ezagutaraziko dira. Azkenik, etorkizuneko lan-ildoak laburbilduko dira.
A zer aspergarria! Errepikapenaren pertzepzioa bideo-arte txinatarrean
Luengo Aguirre, Maite
Ekarpen honen helburua bideo-arte errepikakorraren pertzepzioaren ondorioz ager daitekeen asperdura ikertzea da. Esperientzia estetiko hau bereziki esanguratsua suertatzen da bideo-arte txinatar garaikidean; hainbat artistek errepikapena baliabide artistiko gisa baliatu baitute. Pertzepzioarekin erlazionatutako erreakzio hau aztertzeko, Yang Zhenzhong eta Liang Yue artisten artelanak hautatzeaz gain, Liang Yue elkarrizketatzeko aukera bereziki baliagarria izan da. Era berean, artelanen analisi kritikoa, gaur egungo kontsumo-gizartearen erabili eta botatzeko ohiturak pertzepzioan duen eragina eta kontenplaziorako praktika faltaren inguruan hausnartzeko baliagarria izango da.
"A(ha)l", mugaz gaindiko partikula
Duhalde De Serra, Maitena; Monforte del Valle, Sergio
Artikulu honetan erdialdeko al eta Lapurdi itsas hegiko ahal partikulen azterketaren lehenengo emaitzak dakartzagu. Lehenik, bi partikulen propietateei begiratu diegu, erabilera, funtzioa eta testuinguru sintaktikoa zehaztuz. Ondotik, gramatikalizazioaren ikuspegitik, ahal eta al partikulak erlazionatzeko argudioak azaldu ditugu, Lapurdi itsas hegiko datuen azterketak duen interesa azpimarratuz. Azkenik, hemen aurkezten dugun hipotesia berretsi ahal izateko, etorkizunean datu berrien jasotzeko inkesta-motaren diseinua proposatu dugu.
Abestiak eta sinbolismoa: hegan egitearen garrantzia euskal musika popularrean
Landa González, Marina
Hegan egitearen eta hegaztien inguruko sinbolismoa oso barneratuta dago euskal kulturan. Horren adibide nagusia “Txoria txori” abestia da, baina Euskal Herriko musika popularrean badira beste abesti asko letretan hegoak edo txoriak baliatzen dituztenak mezua helarazteko. Gaztea irratiko zerrendak oinarri hartuta, artikulu honek denboran salto egiten du 2015-2020raino, garai horretan izenburuan sinbolo hauek dituzten abestiak aztertzeko (N=15). Euskal Kantagintza Berritik datorren tradizioak egungo musika popularrean eragina izaten jarraitzen duela dirudi, eta, horrezkero, sinbologia hau bertako musikan errotuta dagoela. Laginaren analisiak adierazten du sinboloen egungo erabilerak balio indibidualei erantzuten diela, kolektiboei baino.
Abiadura handiko entseguak egiteko forjaketa-mailu baten garapena
Agirre Bikuña, Julen; Arrese Irazabal, Peio; Otegi Martinez, Nagore; Galdos Errasti, Lander
Mailu bidezko forjaketa prozesua era askotariko propietate mekaniko altuko piezak fabrikatzeko erabiltzen da. Forjaketa prozesu hauek egoki diseinatzeko, geroz eta gehiago erabiltzen dira elementu finitu bidezko simulazio softwareak. Software hauen sarrera-datuak egokiak izatea berebizikoa da simulazioen emaitzak fidagarriak izan daitezen, horien artean materialaren portaera definitzea atal garrantzitsuenetakoa delarik. Zoritxarrez, deformazio abiadura handian materialek duten portaera mekanikoa karakterizatzeko entsegu-makina komertzial oso gutxi daude. Hutsune hori betetzeko garatu den laborategi eskalako forjaketa-mailu berri bat aurkezten da artikulu honetan. Makina berri honetan egindako entseguetako emaitzen azterketa egin da, lortutako emaitzak itxaropentsuak izanik.
ACT toxina eta mintzeko kolesterolaren arteko elkarrekintzaren azterketa
Amuategi Aulestiarte, Jone; Benito Vicente, Asier; Gonzalez Bullón, David; Alonso Estrada, Rocio; Martin Plagaro, Cesar; Ostolaza Etxabe, Elena
Gaixotasun kutsakorren artean munduan heriotza gehien eragiten dutenak arnasbideetako infekzioak dira eta horren adibide izan daiteke COVID-19 birusa. Hala ere, badira gizakiak kaltetzen dituzten beste patogeno batzuk ere: Bordetella pertussis bakterioak, esaterako, kukutxeztula eragiten du. Bakterio honek ostalaria inbaditzeko erabiltzen dituen mekanismoetako bat adenilato ziklasa toxina da (ACT). Toxina honen eta zelula ostalariaren arteko elkarrekintza sakon ikertu da. Hala ere, zelularen inbasiorako erabiltzen duen mekanismo molekularra oraindik ez da zehaztasunez deskribatu. Ikerketa honetan, mintzeko kolesterolak toxina eta mintzaren arteko elkarrekintzan izan dezakeen eragina aztertu da.
Adberbioak aztergai: kategoriaren auzia argitzeko zenbait gogoeta
Fernandez Altonaga, Cecilia
Adberbioak beste edozein gramatika kategoriaren parekotzat, hala nola, izenaren edo adjektiboaren parekotzat, jo izan dira gramatika tradizioan (euskararako, ikus Azkue, 1925; Lafitte, 1944; Euskaltzaindia, 1991, 2021; Hualde eta Ortiz de Urbina, 2003; Salaburu et al., 2011–2019). Alabaina, lan honetan erakutsiko dudanez, ikuspegi honek hainbat arazo teoriko dakartza. Arazo hauek hizkuntzalaritza orokorraren eremukoak diren arren, nik, euskaraz bereziki, adberbioez edo kidekoez egin diren sailkapenen azterketa kritikoa egingo dut. Hala, agerian geratuko da euskaraz adberbiotzat hartu diren elementuak gramatika kategorien teoriarako esanguratsuak izan daitezkeen hainbat alderdi erakusten dituztela, hala nola, beste kategoriekin duten antzekotasun formal eta funtzionala.
Adenilato ziklasa toxinak bakterioen barneratzea eragiten du zelula ez-fagozitikoetan
Etxaniz Iriondo, Asier
Bordetella pertussis kukutxeztula deituriko arnas-aparatuko gaixotasunaren eragilea da. Prebentziorako txertoa egon arren, munduan umeen heriotza gehien eragiten duen bosgarren gaixotasuna da. Historikoki patogeno extrazelularra dela pentsatu den arren, bakterio hau in vitro eta in vivo zelula fagozitiko eta ez-fagozitikoen barnean ikusi da. Hala ere, bakterioak zelula barnean sartzeko erabiltzen dituen mekanismoak eta bere birulentzia fakoreetatik zeinek duen eginkizun hori ez da oraindik ezagutzen. Lan honetan aurkitu dugu Adenilato Ziklasa toxina (ACT) , B. pertussis-en birulentzia faktore garrantzitsuenetako bat, nahikoa dela bakterioaren barneraketa eragiteko zelula ez-fagozitikoetan.
Adin erlatiboaren eragina saskibaloiko jokalarietan
Arrieta Etxeberria, Haritz; Torres Unda, Juan Jose; Gil Goikouria, Javier; Gil Orozko, Susana; Irazusta Astiazaran, Jon
Ikerketa honetan, adin erlatiboaren eragina (Relative Age Effect: RAE) aztertu da saskibaloiko jokalari gazteen errendimenduan. Horretarako, Bizkaiko eta Europako saskibaloi txapelketetako jokalarien jaiotze data, altuera eta errendimenduarekin lotutako parametroak jaso dira. Aztertu diren txapelketa guztietan jokalari gehienak urte hasieran jaiotakoak ziren. Desoreka hau nabariagoa da 12, 14, 16 eta 18 urte azpiko txapelketetan 20 urte azpiko txapelketetan baino. Maila bakoitzeko jokalari zaharrenek (urte hasieran jaiotakoek) Europako txapelketako partidetan estatistika hobeak lortu zituzten eta Bizkaian 14 eta 16 urte azpiko taldeetan zaharrenek saskibaloian jokatzeko parametro antropometriko eta fisiologiko hobeak zituzten. Beraz, entrenatzaileek eta hautatzaileek ikerketa honetan lortutako emaitzak kontuan hartu beharko lituzkete, jokalari gazteen aukeraketan hartuko dituzten erabakien eragina ekiditeko.
Adin txikikoak eta Internet: familien kezka eta erantzukizuna
Gamito Gomez, Rakel; Arroyo Sagasta, Amaia; Corres Medrano, Irune; León Hernández, Irati
Internet erabat integratuta dago gure jendartean eta aurrerapenek eragin zuzena izan dute adin txikikoen egunerokotasunean. Zentzu horretan, familia eragile erabakigarria da haur eta nerabeen alfabetatze eta ongizate digitalean. Horregatik, ikerlanak Lehen Hezkuntzako ikasleen familien bitartekaritza-lana aztertzen du, 18 kide heldu protagonista izan duten bi eztabaida-taldeen bitartez. Emaitzek agerian uzten dute gaur egungo agertoki digitalari buruzko kezka. Familiek defendatzen dute funtsezkoa dela etxean erantzukizun-kultura lantzea eta garatzea. Hala ere, adin txikikoen Interneten erabilera-ohiturei eta bizipenei buruzko ikuspegia edota ezagutza oso partziala da.
Adineko pertsonek COVID-19 pandemiari aurre egiteko erabiltzen dituzten irudikapen sozial eta emozionalak aztertzen
Eiguren Munitis, Amaia; Idoiaga Mondragon, Nahia; Berasategi Sancho, Naiara; Pikaza Gorrotxategi, Maitane
Espainia COVID-19ren Europako epizentroetako bat bihurtu da, eta pandemia horrek bereziki adinekoei eragin die; Hori dela eta, ikerketa honen helburua da adinekoek egoera bera nola ulertzen duten arakatzea. Metodologia kualitatiboa erabiliz, Euskal Autonomia Erkidegoko 115 parte-hartzaileri (adin tartea: 60-85 urte) "Coronavirus" hitzarekin elkartzeko ariketa librea egin zaie. Emaitzen arabera, hasiera batean, gobernua eta komunikabideak kritikatzen dira mezu argirik ez emateagatik. Hala ere, emozioak eta arriskua era nabarmenean agertzen dira adinari lotuta. Beraz, mahai gainean jartzen da gobernuek adinekoen ikuspuntua kontuan hartuta kudeatu behar dutela egungo egoera, pandemiaren eta itxialdiaren balizko ondorioak arintzen laguntzeko politika sozial eta inklusiboak nabarmenduz.
Aditza+izena konbinazioen itzulpen automatikoa, arau linguistikoen bidez
Iñurrieta Urmeneta, Uxoa; Aduriz Agirre, Itziar; Diaz de Ilarraza Sanchez, Arantza; Labaka Intxauspe, Gorka; Sarasola Gabiola, Kepa
Lan honek aditza+izena motako Unitate Fraseologikoak (UF) eta itzulpen automatikoa ditu aztergai.Gaztelaniazko UF sorta bat eta haien euskarazko ordainak aztertu ondoren, azterketa horretatik atera-tako informazio linguistikoa Matxin itzultzaile automatikoaren sisteman sartu dugu, itzulpen-kalitateanzer eragin duen ikusteko.Bai metrika automatikoek eta bai eskuzko ebaluazioak argi erakutsi duteinformazio linguistikoak sistemaren emaitzak hobetzen dituela.

Browse

Browsing Ikergazte by Title